Reinigen

Home » Kenniscentrum » Vinificatie » Hygiëne » Reinigen

Reinigende behandelingen

Deze behandelingen zijn fysico-chemisch van aard. Naast agitatietechnieken zoals schrobben, schuren, spoelen, afspuiten, enzovoort, gebruiken we chemische producten (reinigers). Een afdoende reiniging voorafgaand aan het ontsmetten is een vereiste. Een instrument ontsmetten (kiemvrij maken) heeft pas zin als het eerst schoon is, dus als er geen vuilresten meer aan zitten.
Gebruikte materialen kunnen na afdoende reiniging proper worden weggezet. In gebruik nemen vergt dan een minimale voorreiniging en daarop volgende ontsmetting. Praktisch gezien gebruiken we zure, alkalische of neutrale reinigers met de hulp van mechanische agitatie:

  • schuren/schrobben:
    • glaswerk, plastic : plastic borstels met synthetische haren
    • houtwerk : borstels
    • houten tonnen : scherpe steentjes
  • afspoelen, afspuiten met water: tuinslang, hogedrukreiniger

Er is bij schuren en schrobben altijd een dilemma. Goed schrobben maakt schoon, maar veroorzaakt ook krassen waarin zich later vuil en micro-organismen kunnen ophopen. Hout, maar ook glas en roestvast staal, is daarvoor gevoelig.

De T.A.C.T. – regel is hier van toepassing: Temperatuur, activiteit en concentratie staan in rechtstreekse verhouding tot de reinigingstijd:

  • Temperatuur van de reiniger
  • Activiteit ofwel de kracht waarmee gereinigd wordt, dan wel de toegepaste druk
  • Concentratie van de reiniger
  • Tijdsduur van de reiniging

hebben invloed op het effect: Hoe hoger T, A of C des te korter de reinigingsduur om hetzelfde reinigende effect te bekomen.

Denk aan de veiligheid:

  • Vaak worden bij borstelen en schuren bijtende middelen gebruikt (zuren of basen).
  • Vanwege gevaar voor verwondingen aan huid of ogen dus steeds veiligheidskleding en veiligheidsbril dragen.
  • Bij aanmaak van verdunningen steeds werken vanuit de verdunning: eerst water nemen en pas dan het produkt al roerend toevoegen.
  • Nooit zure met alkalische reinigers mengen. Die reageren met elkaar en er is bijvoorbeeld gevaar voor het ontstaan van chloorgas!

Denk aan de juiste werkwijze:

  • Aanmaak reiniger in de juiste concentrati
  • Recipient voorspoelen met heet water
  • Voldoende lang spoelen/reinigen met reiniger
  • Naspoelen met (heet) water totdat alles geurvrij is

Overzicht reinigen

Zure reiniging berust op chemische afbraak. Vervuilende stoffen worden eerst gedenatureerd en daarna chemisch afgebroken.

Zure reiniger Doel Producten Recipient
Organisch zuur Verwijderen lichte
verontreiniging (wijnsteen)
koud, 5010% citroenzuur
koud, 5-10% azijnzuur
koud, 5-10% mierenzuur
Algemeen
Anorganisch zuur Verwijderen zware
verontreiniging
koud, 2-5% zoutzuur
koud, 2-5% salpeterzuur
koud, 2-5% zwavelzuur
Glas, inox,
fusten ontgroenen
Merkproduct Verwijderen wijnsteen
en hechtend vuil
2-3% Calgonit S vloeibaar
ARR zuur B (zo kort mogelijk)
(zijn ook ontsmettend)
Algemeen

 

 

 

 

 

Let op: Zink, aluminium en koper zijn NIET BESTAND tegen zure reinigers.

Alkalische reiniging berust op opzwellen van de vervuilende stoffen, vervolgens chemische afbraak, waarbij ontvetting plaatsvindt door verzeping van de vetten (zie hieronder).

Alkalische reiniger Doel Producten Recipient
Product  — koud, 2% kristalsoda
(natriumbicarbonaat)
Nvt (waas)
Product Verwijderen
lichte verontreiniging
koud, 2% trisoda
warm, 2% trisoda
(natriumtrifosfaat)
Glas, inox,
houten vat
Product Verwijderen
zware verontreiniging
tot 90o C, 5% natriumhydroxide
(natronloog)
+ 2,5% kaliumhydroxide
Persdoeken
Merkproduct Verwijderen
hechtend vuil (vloeistof)
2-5%, 30 minuten:
P3 Asepto, of
Radic, of
Purexol, of
Calgonit DA
Glas, inox,
kunststof
Merkproduct Verwijderen
hechtend vuil (vast)
2-5%, 60 minuten:
Chempro, of
P3-Gamo HD
Inox

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Let op: De houdbaarheid van reinigende vloeistoffen is vaak minder dan een half jaar (zie verpakking). De houdbaarheid van vaste reinigers is meestal niet meer dan 2 jaar. Zie de verpakking.

De verzepingsreactie

In alkalisch milieu kunnen olie en vet aanzienlijke beter worden opgelost omdat hun reactieproducten (de vetzuur-restionen ook wel zepen genoemd), zowel hydrofobe als hydrofiele eigenschappen bezitten. De zeepmoleculen bestaan uit een staart en een kop. De staart wordt gevormd door een lange koolwaterstofgroep (is hydrofoob, waterafstotend); de kop wordt gevormd door een organische zuurgroep (is hydrofiel, waterminnend).

Deze vetzuur-restionen (zepen) hebben een reinigende werking doordat ze nog niet verzeepte olie en vetpartikels inkapselen en in oplossing brengen.

Zoals hierboven vermeld bevatten alkalische reinigers, naast de basen die ze bevatten (opzwellen vuil, verzeping), ook nog andere stoffen die ervoor zorgen dat het vuil in oplossing blijft. Eén van deze belangrijke toevoegingen zijn de “oppervlaktespanningsverlagers”.
Oppervlaktespanning is een natuurkundig verschijnsel waarbij het oppervlak van een vloeistof aan een vloeistof-gas of vloeistof-vast overgang zich gedraagt als een veerkrachtige laag, waardoor het oppervlak zo klein mogelijk probeert te zijn. Zoals bijvoorbeeld bij een watedruppel, die als bolle druppel op een glasplaat blijft liggen; terwijl een oliedruppel (lage oppervlaktespanning) de neiging heeft om uit te vloeien.
Door de oppervlaktespanning kunnen sommige insecten op het water “rijden”, zoals de Schaatsenrijder. Zeer lichte voorwerpen zinken bovendien niet als zij het oppervalk va het water niet doorboren..

Oppevlaktespaningsverlagers zijn tensioactieve stoffen (tensiden, detergenten), zoals wasmiddelen, die de natuurlijke oppervlaktespanning verlagen. Daardoor komen olie en vetdeeltjes gemakkelijker los van een vervuild oppervlak (vat, wijnmakersgerei).

Item toegevoegd aan winkelwagen.
0 items - 0,00