Botrytis

Home » Kenniscentrum » Druiventeelt » Schimmelziekten » Botrytis

8.3 Grijze Rot – Botrytis Cinerea

8.3.1 Levenswijze

De schimmel botrytis komt op zeer veel planten voor: ook veel fruitsoorten waaronder ook druiven. Het is een schimmel die typisch zwak en beschadigd weefsel binnendringt. Bovendien kan de schimmel op gezond groen weefsel leven als op aangetast weefsel dat al afgestoten is zoals afgevallen bessen e.d. Gedurende het hele seizoen kan de wijnstok aangetast worden. De schimmel overwintert in houtachtige delen van de plant (b.v. afgevallen aangetaste trossen) en op de zogenaamde Sklerotien, kleine zwarte pukkellachtige plekken op eenjarige hout waarin de schimmel zeer goed beschermd zit. De ontwikkeling van de schimmel gaat eigenlijk altijd door, alleen bij strenge vorst in de winter komt de groei tot stilstand.
Zodra het in de lente een beetje warmer wordt en de luchtvochtigheid wat hoog is, gaat de schimmel zich vermenigvuldigen vanuit de overwinteringsplek. Er worden vele sporen gevormd die door wind en regenslag verspreid worden. Voor de kieming van de sporen is wel water nodig: de sporen moeten gedurende 2 uur in een waterfilm of waterdruppel liggen. Voor het binnendringen van de schimmel in het blad moet de luchtvochtigheid voldoende hoog zijn. De sporen dringen bij voorkeur binnen via beschadigde plekken of zwakke plekken in de opperhuid van het blad. De bladcellen worden opgelost, kleuren bruin en verliezen hun stevigheid. Als de schimmel eenmaal binnengedrongen is, zien we de vorming van de grijze schimmel aan de buitenkant. Vochtig warm weer bevordert dit.

Fig. 3: De infectiecyclus van de botrytis (figuur uit diseases and pests; bewerkt).

 
levenscyclus Botrytis

Tijdens de bloei is er een zeker risico voor botrytisaantasting. Een langzaam verlopende bloei waarbij de kroonblaadjes (de kapjes) slecht afgeworpen worden en aan de tros blijven hangen, kan tot latente infectie leiden die pas veel later echt zichtbaar wordt. Jonge, onrijpe bessen worden niet gauw aangetast. De huid is dik en nauwelijks doordringbaar. De zuurgraad is hoog (werkt remmend) en het inwendige afweermechanisme werkt goed.

Als de bessen gaan rijpen en zacht worden (suikerconcentratie stijgt, werkt bevorderend) wordt de kans op infectie groter. De beshuid is makkelijker doordringbaar, de groeiomstandigheden in de bes zijn voor de schimmel gunstiger vanwege een toename van de suikers en een afname van de zuren. De weerstand van de bes neemt dus af.

8.3.2 Symptomen

Aangetaste groene scheuten verkleuren bruin, later zwartbruin, zachte stukken, scheut kromt zich en breekt gemakkelijk af.
Jonge bladeren vertonen bruine, zachte plekken die vanuit de hoofdnerven ontstaan en richting bladrand lopen. Bij aanhoudende vochtigheid ziet men muisgruis schimmelpluis.
Op oud hout zien we vele zwarte kleine bobbeltjes, een beetje langwerpig en een paar mm groot. Het gevolg kan zijn dat het hout slecht uitloopt.
De bloeiwijzen kunnen bij aanhoudend vochtig/regenachtig warm weer gedeeltelijk bruin verkleuren (lijkt in het begin ook op lamsteligheid) met daarna vorming van grijs schimmelpluis. De bloemen kunnen verschrompelen en afvallen.
 


Fig.1. Aantasting van bloemtros.

Fig.2. Aantasting van bloemtros.

Fig.3. Grijze rot in de druiventros.

Fig.4. ‘Edele’ rot in Riesling-tros. 
 

Bij de trossen kan steelrot optreden. Het steeltje van de bes wordt aangetast, verkleurd bruin met grijze schimmel. Door de onderbroken watertoevoer drogen de bessen uit en vallen gemakkelijk van de tros.

 

Men spreekt van zure rotting als nog niet rijpe (< 60 Oe) bessen worden aangetast. Meestal gaat het dan om beschadigde bessen door vogels, hagel, wespen. We kunnen dit geval nog onderscheiden in rode rot en grijze rot. Bij de rode rot is geen schimmelpluis te zien en kleuren de bessen bruin (witte rassen) of rood (blauwe rassen) en de bessen verdorren. Bij de grijze rot zijn de grijze schimmels duidelijk zichtbaar en de schimmel verspreidt zich heel snel binnen een tros.
Tot slot kan er edele rotting optreden, vanaf een suikergehalte van 60 Oechsle maar meestal tussen 70 Oechsle en 85 Oechsle afhankelijk van het weer en het ras. De beshuid wordt poreus, water verdampt en de inhoudstoffen worden sterk geconcentreerd. Bij blauwe druiven is edele rotting niet gewenst omdat de kleurstoffen aangetast worden.

Bij een aantasting van de trossen kan de opbrengst met 50 % teruglopen. Bovendien wordt de wijnkwaliteit aangetast. Bij de zure rotting wordt het suikergehalte lager, het appelzuurgehalte hoger terwijl het wijnzuur terugloopt. De gisting komt moeilijker op gang er kunnen problemen optreden bij de filtering. De sulfietbehoefte wordt groter en voor rode wijn loopt de kleurintensiteit terug. De schadedrempel wordt voor witte wijn op 15 – 25 % gesteld. Voor rode wijn ligt dat beduidend lager, ca. 5 – 10 %.

Bij de edele rotting zien we juist een toename van de kwaliteit door het uitdrogen van de bessen. De suikergehaltes kunnen zeer hoog worden. Beroemde wijnen als Sauternes, Tokay en Trochebeerenauslese worden van deze door edele rotting aangetaste druiven gemaakt.

8.3.3 Bestrijding

Preventieve maatregelen bestaan uit het aanplanten van minder gevoelige rassen. Dit zijn over het algemeen rassen met losse trossen zodat de wind vrij spel heeft. Over het algemeen moet de teelt erop gericht zijn om veel licht en lucht in de loofwand door te laten dringen. Een bladdunning is aan te raden.

Item toegevoegd aan winkelwagen.
0 items - 0,00