Een paar mooie dagen eind september, begin oktober werden gevolgd door een regenperiode in de eerste helft van oktober, met vanaf 4 oktober dagelijks buien. Jammer genoeg waren de buien niet bevorderlijk voor de gezondheid van de druiven. Ondanks de goede verzorging begonnen de bessen te barsten en begon het vruchtvlees te oxideren.
Dus moesten de momenten om te oogsten goed afgestemd worden op het weer. Op veel plaatsen waren magnesiumgebrek en de daarmee samenhangende lamsteligheid en zeer compacte trossen een oorzaak van beginnende schimmel. Daardoor waren in veel wijngaarden de effecten van losse trossen – of ze nu het gevolg waren van misbloei of van doelgerichte behandeling – goed te zien. Ook in het geval van het toepassen van ontbladering waren de resultaten deze herfst in de regel zeer goed. Voor het laat begonnen jaar waren de mostgewichten verbazend goed, zij het overigens met flinke zuurgehalten. Na de oogst is het de beurt aan het rooien van oude stokken, aan het steken van grondmonsters voor de bemesting en aan het voorbereiden van de wintersnoei.
Na de hectische oogsttijd komt het werk in de wijngaard tot rust. Alleen de vogelnetten moeten direct na de oogst verwijderd worden.(…)
Rooien en herstructureren
Na de oogst kunnen alle stukken grond gerooid worden waarop nieuwe aanplant moet komen. Veranderde omstandigheden maken een langere standtijd van de stokken mogelijk. Onder optimale omstandigheden is het mogelijk een wijngaard 25 tot 30 jaar te exploiteren. Dit smeert de aanlegkosten van ca. € 40.000,– per hectare (inclusief loonkosten) over een langere periode uit. Het rooien moet wel volgens een vooropgezet plan verlopen, om te voorkomen dat je veel geld en arbeid ineens moet investeren. Een probleem vormen gebieden met ruilverkaveling; daarin kunnen complete wijngaarden in één klap ‘oud’ worden. Des te belangrijker is een ombouwplan, waarmee men ideaal gesproken elk jaar 1/30 deel van de wijngaard vernieuwt. Van een wijngaard van 10 hectare wordt dan elk jaar ca. 35 are vernieuwd. Natuurlijk kan men een jaar overslaan en in het jaar daarop een groter deel vernieuwen. Nog een argument voor het rooien van (delen van) de wijngaard zijn de plaatsen waar het gewas slecht gedijt, plaatsen met vorstschade en vergelijkbare zaken die de opbrengst bij voortduring negatief beïnvloeden. Ook moet men rekening houden met wat de markt vraagt aan druivensoorten.
Deze aanpassingen aan de markt kan het ‘[overheids-]programma voor het herstructureren en ombouwen van wijngaarden’ versnellen. (…)
Bodemonderzoek
Gezonde planten hebben een optimaal onderhouden bodem nodig. Optimaal wil zeggen: niet te veel en niet te weinig. Om de juiste beslissingen over de bemesting te nemen moet de wijnboer niet alleen zijn wijngaard goed in de gaten houden, maar ook elke drie tot vijf jaar grondmonsters laten onderzoeken op pH-waarde en mineralen: fosfor, kalium, magnesium, calcium, borium en humus. Al dit soort waarnemingen moeten leiden tot een juiste bemesting. (…)
Plantenkundige gezondheidsmaatregelen
Tegen de tijd van de bladval ziet men duidelijk de stokken met de zwarthoutziekte: scheuten rijpen niet af, bladeren blijven heel lang hangen, blauwe soorten verleuren donkerrood. Voor het geval het nog niet gedaan is de stok terugsnoeien tot op het gezonde hout. Het aangetaste hout moet beslist uit de wijngaard verwijderd worden om verdere besmetting te voorkomen.
Het schadebeeld van Esca:
- In juli en augustus necrose aan het blad, eventueel tot de hele stok ermee is aangetast;
- Voortijdig ontbladeren van de hele stok;
- Het aangetaste hout verdroogt en raakt bezaaid zwarte gezwellen;
- Scheuten rijpen niet af en worden in de winter zwart;
- Trossen krijgen zwarte vlekken en/of verkleuren paars of zwart.
Een door Esca aangetaste stok die niet afsterft kan men proberen van onderaf weer op te bouwen. Daartoe wordt de stam een tien centimeter boven de ent afgesnoeid en wordt er een plantenkoker overheen gezet als bescherming van de uitlopers in het voorjaar. Voor deze behandeling geldt op basis van onderzoek de maand maart als het ideale moment.
Waarschuwing
Na de oogst wordt overal de gewasbeschermingsapparatuur winterklaar gemaakt. Op het volgende moet men letten:
- Het apparaat grondig reinigen volgens de gebruiksaanwijzing;
- Daarna een zuur reinigingsmiddel gebruiken, bijvoorbeeld zoals voor melkmachines gebruikt wordt;
- Het middel 10 minuten rondpompen en een nacht laten staan. Daarna via de doppen leegspuiten, met schoon water naspoelen en met hoge druk doorblazen.
- De pomp met een antivriesmiddel beschermen (niet de spuitleidingen);
- Doppen en terugslagventiel afschroeven en met de rubber ringen in motorolie bewaren;
- Waar nodig een antiroestmiddel aanbrengen;
- De antivries is het volgende jaar weer te gebruiken.
Bron: WINZERPRAXIS.DE © 2009 Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart
Werk in de Wijngaard 11, November 2013
Auteur: Tim Ochβner
Vertaling: PS