Na het extreme voorjaar
Juni was een maand van grote tegenstellingen. In het begin veel regen en koude, tussendoor warmterecords met extreem snelle groei van de scheuten en een onverwacht begin van de bloei en tenslotte weer lagere temperaturen tijdens de bloei van latere soorten.
De onweersbuien van midden juni hebben door de sterke wind veel schade aangericht en het aanbinden sterk bemoeilijkt. Meestal zijn de wijngaarden al aangebonden en getopt. De watervoorziening is in die tijd meestal optimaal, maar wat gewasbescherming betreft zorgen Peronospora en Oïdium voor problemen. In principe geldt echter dat de wijnstokken gestresst zijn door de grote vochtigheid, de wisselende temperaturen en de snelle groei. Er wordt vaak chlorose waargenomen. In de maand juli staan hoofdzakelijk op het programma de tweede ronde van het aftoppen, het bodemonderhoud, het halveren van trossen en het ontbladeren van wijngaarden voor het duurdere wijnsegment en de gewasbescherming. (…) Door de snelle groei moeten we vrezen voor een verhoogt risico van lamsteligheid. Vooral in jonge wijngaarden met veel trosaanzetten moet tijdig nagedacht worden over een vermindering van het aantal trosjes. |
Foto: Aardverschuiving door de vele regen in Oberderdingen (Baden-Württemberg) |
Aftoppen
Na de eerste ronde aftoppen op 20 tot 30 cm boven de bovenste draad wordt de tweede ronde iets hoger gedaan. Dat gaat makkelijker doordat de scheuten op die plek nog niet verhout zijn. Bij het aftoppen moet men erop letten dat men een zo recht mogelijk snede maakt, zonder rafels. De kwaliteit van de ontbladeringsmachine en de rijsnelheid zijn hier van doorslaggevend belang. (Opmerking van vertaler. De tekst betreft hier het machinaal aftoppen in Duitsland. Dat gaat er anders aan toe dan voor ons in Nederland, met veelal kleine (amateur-)wijngaarden. De Wijnbouwers der Lage Landen hanteren voor het aftoppen de volgende algemene regels, waarop men zelf uitzonderingen kan maken uit bepaalde teelttechnische overwegingen in verband met het gewenste mostgewicht:
1. Altijd zo laat mogelijk aftoppen. Dat wil zeggen:
2. De eerste keer aftoppen op het moment dat de scheut dreigt te gaan doorbuigen, en dan aftoppen tussen de bovenste en de op één na bovenste draad.
3. De tweede keer weer aftoppen op het moment dat de scheut dreigt te gaan doorbuigen, maar dan aftoppen vlak boven de bovenste draad. De scheutlengte tussen de eerste en de twee keer bevat nu extra zetmeel voor de plant.
4. Een evt. derde keer aftoppen op dezelfde plaats als bij de tweede keer.
Men moet voorkómen dat een rij schaduw werpt op de troszone van de rij ernaast.)
Het ontbladeren van de troszone
Afhankelijk van de weersomstandigheden kan men na de bloei de troszone matig ontbladeren. Dit is een belangrijke kwaliteitsbevorderende maatregel en hij ondersteunt tevens de botrytisbestrijding. Er worden alleen bladeren verwijderd die een te grote bladerdichtheid in de troszone veroorzaken. Het is belangrijk vooral oudere bladeren te verwijderen, omdat jonge bladeren (aan de dieven) productiever zijn dan oude. Het volledig verwijderen van blad in de troszone wordt ontraden. Het ontbladeren moet vooral plaatsvinden aan de kant waar de zon niet komt wegens het gevaar van zonnebrand. Bij een vroege ontbladering is de kans op zonnebrand kleiner dan bij late ontbladering, doordat de bessen dan beter aan de zon kunnen wennen. Let op de weerberichten alvorens te gaan ontbladeren.
Het halveren van de trossen
De hoeveelheid trosaanzetten loopt zeer uiteen. Wijngaarden die goed gebloeid hebben beschikken over de normale hoeveelheid trosaanzetten. [Maar] vooral jonge wijngaarden laten veel chlorose en stress zien. Bij sterke symptomen van stress moeten de stokken in elk geval ontlast worden. Het besluit of en in hoeverre er aan opbrengstbeperking gedaan moet worden, moet van geval tot geval op economische gronden genomen worden. In wijngaarden die bedoeld zijn voor het produceren van topwijnen moet de eerste opbrengstcorrectie snel plaatsvinden. Als alternatief heeft zich de laatste jaren het halveren van de trossen gemanifesteerd. Hierbij wordt de tros ongeveer in het midden doorgeknipt.
Met het halveren van de trossen kan na het sluiten van de trossen begonnen worden. Halveren in een zeer vroeg stadium kent het gevaar dat de overblijvende bessen groter worden, waardoor de opbrengstvermindering teniet wordt gedaan. Troshalvering heeft zich vooral bij soorten met compacte trossen bewezen, omdat het de overblijvende bessen meer ruimte geeft en zo voorkomt dat de bessen elkaar kapot drukken.
Bodemonderhoud
Bij het bodemonderhoud is het van belang binnen ecologische kaders economisch te blijven werken. Daarom moeten onderhoudsmaatregelen voor de bodem pas genomen worden als ze absoluut nodig zijn. Het is bij het kiezen van de onderhoudsmomenten beslist nodig erop te letten dat er alleen op voldoende droge grond gereden wordt teneinde bodemverdichting te voorkomen.
Stresschlorose
![]() Foto: IJzer-chlorose, veroorzaakt door de extreme weersomstandigheden van het afgelopen voorjaar. |
Enkele wijngaarden laten dit jaar in sterkere mate weer gele gedeelten zien vanaf de groeipunt naar beneden. Vaak gaat het om chlorose die veroorzaakt is door de extreme weers- en groeiomstandigheden. In ‘normaal’ weer verdwijnt deze chlorose weer. Stokken met meer schade en met necrose aan de bladeren moeten behandeld worden met ijzerchelaat of ijzercitraat in de vorm van bladvoeding. (…). |
Het onderhoud van jonge aanplant
Jonge planten moeten [in het plantjaar] dikwijls aangebonden en ‘gepoetst’ worden zodat er volgend jaar een voldoend rechte en gave stam beschikbaar is. Jonge planten moeten wekelijks tegen Peronospora behandeld worden. Bij extreme droogte moeten ze water krijgen.
Wegens de reeds voorgekomen problemen met Kräuselmilben moet er spuitzwavel (0,2%) aan de spuitvloeistof toegevoegd worden en moeten er roofmijten overgebracht worden vanuit oudere aanplant. In 2-jarige wijngaarden [2e standjaar] moet overbelasting van de jonge stokken voorkomen worden. Een rijke trosaanzet moet teruggebracht worden tot een voor de stok geschikte omvang. Indien als gevolg van aanaarden i.v.m. vorst of door (te) diep planten wortels vanuit de ent ontstaan, dan dienen die beslist verwijdert te worden (immers, door deze wortels is de stok niet meer beschermd tegen druifluis).
Bron: WINZERPRAXIS.DE © 2009 Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart
Werk in de Wijngaard 7, Juli 2013
Auteur: Tim Ochβner
Vertaling: PS