Klimaat en de Druivelaar
Klimaat data is erg belangrijk voor de keuze van de druiverassen van een wijngaard. Elke variateit heeft een minimum hoeveelheid warmte en water nodig om tot rijpheid te komen.
Ook heeft onderzoek heeft uitgewezen dat de groei van de druivelaar begint bij 10 oC de groei neemt toe to zo’n 25 oC, hierboven stagneert zijn ontwikkeling. Droogte kan van negatieve invloed zijn. De planten hebben voldoende vocht nodig om te groeien.
 |
Schema van de groei volgens ref 4. Tot 19 oC neemt de groei linear toe. Hierboven blijft de groeisnelheid constant. Bij droogte zal de de groei stagneren. |
Een laat rijpend ras die in een koel klimaat wordt geplant, zal zijn volledige rijpheid niet bereiken. Hier kan geen kwaliteits wijn worden gemaakt. Aan de andere kant als een vroeg rijpend ras in een te warm klimaat wordt geplant, kan door een te snelle rijping de aromatische uitdrukking en de finesse verminderen.
Wij hopen meer data door en voor onze leden te verkrijgen door de registratie van hun waarnemingen.
Deze informatie kan onder meer gebruikt worden voor:
- De keuze van een perceel
- De keuze van de druiverassen
- De keuze van de afscherming tegen de wind en regen
- De begroeiing van de ondergrond
- De keuze van beheer van de druiven
Klimaat Index
Vele wetenschappelijk onderzoekers zijn al bezig geweest om de warmte, die nodig is voor de rijping in een getal te vatten. De meeste hanteren als basis de minimale dag temperatuur en de maximale dag temperatuur en sommereen deze dagelijkse berekende temperatuur voor een bepaalde periode. In de onderstaande tabel worden er enkele methoden genoemd.
Tabel van Klimaat Indecis
| Symbool | Naam | Registratie Periode | Temperatuur [ oC] | Formule | ||
| Begin | Eind | Ts | Tt | |||
| GDD | Growing Degree Days | 1 april | 31 october | var | geen | Som <Tm – Ts> |
| WI | Winkler Index | 1 april | 31 october | 10 | geen | Som <Tm – Ts> |
| VE | Vegetatie eenheid | idem | k* Som <Tm – Ts> | |||
| GI | Gladstones Index | 1 april | 31 october | 10 | 19 | k* Som min (9; <Tm – Ts> ) |
| HI | Huglin Index | 1 april | 30 sept. | 10 | geen | k* Som < (Tgem+Tmax)/2 – Ts>) |
| Nog andere Indecis | ||||||
| ET | Daily temperture excursion | 1 june | 31 october | geen | geen | Som per dag van ( Tmax – Tmin ) |
| FI | Fregoni Index = organoleptic quality | |||||
| Vegetation Index | ||||||
| Normalized Difference Vegetation Index | ||||||
| Branas Index | ||||||
De gebruikte afkortingen in de tabel zijn:
| Afkorting | Betekenis |
| Tmin | Minimale dagtemperatuur oC |
| Tmax | Maximale dagtemperatuur oC |
| Tm | (Tmin+Tmax)/2 |
| Tgem | Gemiddelde dag temperatuur |
| Ts | Temperatuur waar beneden de druivelaar niet meer groeit oC |
| Tt | Temperatuur waar boven voor de druivelaar de groei snelheid niet meer toeneemt oC |
| k | Geografische correctie |
| <Tgem-Ts> | als (Tgem-Ts) > 0 ? (Tgem-Ts) anders 0 |
Korte omschrijving van de indecis
Hier onder volgt een korte omschrijving van de meest gebruikte indecis. Meer info kan worden verkregen bij de referenties.
GGD
Growing Degree Days [ref 1]
Algemene groei index van een plant. Sommatie per dag van de temperatuur, waarbij de minimum groei temperatuur kan worden ingesteld. Ref 1 geeft van een aantal planten de minimum groei temperatuur.
WI
Winkler Index [ref 2]
De indices is zoals de GGD echter de temperatuur, waarbij de minimum groei temperatuur voor de druivelaar is 10 oC. Let op waarden in ref 2 zijn in graden Fahrenheid ( delen door 1.8 voor graden Celcius).
Ve
Vegetatie eenheid [ref 3]
De indices is zoals de WI. Echter met een correctie voor de geografische breedte.
GI
Gladstones Index [ref 4]
Als de WI echter boven de 19 oC temperatuur neemt de groei van de druivelaar niet meer toe, zodat een maximum van 9 voor Tm wordt aangehouden. Ref 4 geeft een aantal correctie factoren voor een lokale wijngaard.
HI
Huglin Index [ref 5]
Deze meting wordt ook wel Heliothermic Index genoemd. De tijd van de meting is echter een maand korter als de voorgaande indices.. De gemiddelde temperatuur en de maximum temperatuur wordt als parameter geregistreerd. De daglengte wordt ook gecorrigeerd door middel van de parameter k. De hogere temperaturen worden hierbij extra meengenomen, dit in tegenstellling met de GI. Deze indices kan dus alleen van een lokale wijngaard goed bepaald worden. De waarden zullen ca 50% hoger zijn dan de WI, Ve en GI.
Correcties
Correcties kunnen worden aangebracht:
voor de basis temperatuur waaronder de groei stopt(bij de druivelaar is dit 10 oC)
voor de verhouding daglengte – nachtlengte. (Dit is een correctie op de geografische breedte )
voor de helling van het perceel, etc.
 |
Schema dag lengte Hoe Noordelijker de ligging van het perceel, hoe langer duurt de dag in de zomer. |
Benodigde Ve en GI waarde en correcties
De Ve en GI zijn gebaseerd op de globale temperatuurs metingen van een regio. Deze kunnen gecorrigeerd worden voor de lokale invloed.
De benodigde Ve som voor de rijping van een druiveras is volgens ref 3.
| VE som | Rode wijn | Witte wijn |
| 1050 | Madeleine | |
| Solaris | ||
| 1100 | Portugieser | Muller Thurgau |
| Dunkelfelder | Bacchus | |
| Rondo | Pinot Gris | |
| Dornfelder | Pinot Noir (wit) | |
| Regent | Pinot Meunier (wit) | |
| St Laurent | Phoenix | |
| Leon Millot | Orion | |
| Boskoop Glory | Sirius | |
| Salome | Bianca | |
| 1150 | Pinot Noir | Kerner |
| Pinot Meunier | Chardonnay | |
| Gamay | Auxxerrois | |
| Johanniter | ||
| 1200 | Tempranillo | Riesling |
| Pinotage | Cabernet Franc | |
| 1250 | Merlot | Chenin Blanc |
| Cabernet Franc | ||
| 1300 | Cabernet Sauvignon | Grenache |
| Nebbiolo |
Correctie factor k
Correctie factor k voor de daglengte. Hoe verder het perceel van de Kreeftskeerkring ligt, hoe langer de zon gedurende het groeiseizoen boven de horizon staat. Deze correctie voor de geografische breedte is volgens ref 3+4.
| Breedte | Gemiddeld | juni | juli | aug | sept |
| 25 | 0.956 | 0.912 | 0.920 | 0.946 | 0.987 |
| 30 | 0.969 | 0.938 | 0.942 | 0.961 | 0.991 |
| 35 | 0.983 | 0.967 | 0.969 | 0.979 | 0.995 |
| 40 | 1.000 | 1.000 | 1.000 | 1.000 | 1.000 |
| 44 | 1.016 | 1.031 | 1.028 | 1.019 | 1.005 |
| 48 | 1.035 | 1.069 | 1.062 | 1.041 | 1.011 |
| 52 | 1.057 | 1.113 | 1.103 | 1.066 | 1.018 |
Andere correctie factoren
Om de globale regio temperatuur te corrigeren kan men de grondsoort en de begroeiing ook meenemen [ref 4].
| Omschrijving | Temperatuur | GI |
| Gemiddelde helling | 0.3 | |
| Steile helling | 0.6 | |
| Lemige grond | -0.2 | |
| Stenige grond | 0.2 | |
| Erg steenachtig of kalkrijke | 0.4 | |
| Dicht bij een meer | 0.8 | |
| Dicht bij zee | 1.2 | |
| Wind afscherming | ||
| Gemiddeld afgeschermd | 0.2 | |
| Goed afgeschermd | 0.4 | |
| Open veld | -0.4 | |
| Heel erg open | -0.8 | |
| Hoogte correctie per 100 m hoogte |
-0.6 | |
Benodigde HI waarden en correcties
Deze Huglin-Index is zeer geschikt voor een lokale waarnemening van een perceel. De mimimum en maximum dag temperatuur van de wijngaard zelf moet worden geregisteerd. De ligging, bodem etc zijn dan al verwerkt in de gemeten temperatuur. Enkel de daglengte wordt gecorrigeerd.
Benodigde HI waarden
De benodigde HI som voor de rijping van de druif is volgens ref 5.
| HI som | Ras |
| 1500-1600 | Müller Thurgau, Blauer Portugieser |
| 1600-1700 | Pinot Blanc, Pinot Gris, Aligoté, Gamay Noir, Gewürztraminer |
| 1700-1800 | Riesling, Chardonnay, Silvaner, Sauvignon Blanc, Pinot Noir, Grüner Veltliner |
| 1800-1900 | Cabernet Franc |
| 1900-2000 | Chenin Blanc, Cabernet Sauvignon, Merlot, Semillion, Welsch riesling |
| 2000 2100 | Trebbiano |
| 2100 2200 | Grenache, Syrah, Cinsaut |
| 2200 2300 | Carignan |
| 2300 2400 | Aramon |
Correctie factor k voor de HI
| Correctie factor k voor de daglengte. |
|
Conclusies
Om de groei van de druivelaar vast te leggen, hanteren de Wijnbouwers der Lage Landen, de gemiddelde dag temperatuur minus 10 oC. De door de KNMI bepaalde gemiddelde dag temperatuur wordt genomen van het vliegveld Gilze-Rijen. Deze waarde behoort dus overeen te komen met de WI waarde in oC en de Ve waarde met de geografische correctie voor Gilze-Rijen. Als afkorting hanteren we de WBLL Index dit staat voor de Brabantse WijnBouwers Index.
De wijnbrouwers die van hun eigen wijngaard te temperatuur bij houden, kunnen ook de HI bepalen en deze vergelijken met de WBLL Index.
De WBLL Index zal worden bepaald van de gemiddelde geregistreerde datum van de ontwikkelings stadiums 61 de bloei, van 81 begin van de rijping, en van 89 de oogst.
Maand gemiddelde
Gemiddelde WBLL Index voor 4 gebieden in Nederland voor de periode 2010-2012 zijn.
 |
|
Effect lokale temperatuurs verandering
Een lokale temperatuurs verhoging geeft een toename van de WBLL Index.
| Temperatuur verhoging oC |
Toename WBLL Index |
| 0.5 | 88 |
| 1.0 | 179 |
| 1.5 | 272 |
| 2.0 | 368 |
Gemiddeld zal het klimaat van Maastricht zonder speciale aanpassingen goed zijn om de druiven tot 1100 WBLL Index te laten rijpen. Voor de gebieden meer naar het Noorden zal wat kleine aanpassingen nodig zijn voor deze druiven. Wanneer een druiven met een hogere waarde geteeld gaan worden, zal meer aanpassingen nodig zijn. Meer info hopen we te verkrijgen door de eigen waarnemingen.
Voorbeeld van de lokale waarde van een perceel
Het perceel is gemiddeld afgeschermd en is aan een meer gelegen.
Index WBLL index is 1028 (Gilze)
Ve correctie gemiddeld afgeschermd +0.2, Ve correctie dicht bij een meer +0.8,
gecorrigeerde temperatuurs verhoging +0.2+0.8 = 1.0 oC. De toename van de WBLL index is 179
Perceel index is 1028+179 = 1207
Zo volgens de tabel kunnen de rassen tot Pinot Noir en Johanniter gemiddeld rijp worden op dit perceel.
Referencies
- Wikipedia: Growing-degree_day
- Wikipedia: Winkler_scale
- Cursus wijnmaken voor gevorderden FAWBG uitgave maart 2007
- Viticulture en Enviremont, dr John Gladstones
- Wikipedia: Huglin-Index
- KNMI: klimatologie maand_en_seizoensoverzichten