De Japanse fruitvlieg (Drosophila suzukii)
Algemene informatie
In Europa is sinds enkele jaren een Japanse fruitvlieg (Drosophila suzukii, ook Aziatische fruitvlieg of kersenfruitvlieg genoemd en "Spotted Wing Drosophila" in de Amerikaanse literatuur) opgedoken, welke zich razend snel verspreid. In tegenstelling tot de gewone fruitvlieg, Drosophila melanogaster, die zich vooral ophoudt in gistend en rottend fruit, tast de Japanse fruitvlieg ook gaaf onrijp fruit aan.
Afbeelding 1) Drosophila suzukii vrouwtje (links) en mannetje (rechts). Dit vliegje heeft een lengte van 2- 3,5 mm. |
De vrouwtjes van de fruitvliegen hebben een soort zaagje bij hun legboor dat het hen in staat stelt om door het harde, onrijpe fruit heen te dringen om vlak onder de huid hun eitjes af te zetten. De mannetjes zijn herkenbaar aan de zwarte vlekken op hun vleugels.
Naast fruit kan deze Japanse fruitvlieg zich ontwikkelen in cotoneaster , meidoorn, vlierbessen, rozenbottels, bosbessen, lijsterbes en (wilde) bramen. Zo hebben ze bijna het hele seizoen mogelijkheden om zich te vermeerderen en te verspreiden.
Vrijwel alle kleinfruit wordt aangetast. In sommige gebieden heeft dit in korte tijd geleid tot een dramatisch oogstverlies. Vooral kersen , aardbeien, bramen, frambozen en blauwe bessen en zijn geliefd bij deze fruitvliegen. Ook druiven ontkomen niet aan de vermeerderingsdrang van de fruitvlieg. Hier hebben ze wel een voorkeur voor donkergekleurde rijpende druiven. Extra gevaar lopen wijngaarden in de buurt van bossen en andere kleinfruitaanplant. In de Zeeuwse zwartebessenteelt is hij deze zomer aan het eind van de oogst gesignaleerd.
Aangetast fruit is te herkennen aan gaatjes en deukjes en het rottingsproces treedt eerder in. Met een loep is een dun draadje op de bes te zien dat dient voor de zuurstofvoorziening van de rups. De Drosophila suzukii kan zich snel vermenigvuldigen. Een vrouwtje legt minstens 350 tot 400 eitjes. De ontwikkeling is afhankelijk van de temperaturen. Afhankelijk daarvan komen de eitjes uit binnen 12 tot 72 uur. De larven doorlopen 3 stadia in 5 tot 7 dagen. De duur van het popstadium is ook afhankelijk van de temperatuur, 4 dagen in warmere dagen tot circa 15 dagen in koudere periode. Weliswaar houdt Japanse fruitvlieg niet van zeer hoge temperaturen en vermijdt droge, in de volle zon liggende standplaatsen. Volwassen Drosophila suzukii’s leven 20 tot 65 dagen. Er zijn studies die ook aantonen dat de volwassen vliegen zelfs meer dan 90 dagen kunnen leven. Hoe en waar ze precies overwinteren in onze streken is nog niet helemaal bekend. Wel is bekend dat ze in staat zijn om bij lagere temperaturen te vliegen. De Japanse fruitvlieg heeft natuurlijke vijanden zoals een in Nederland voorkomende sluipwesp (Pachycrepoiudeus vindemmie, Pteromalidae) die de poppen parasiteert. |
Afbeelding 2) Rupsen van de Japanse fruitvlieg op druiventros. |
Voor het bestrijden van deze fruitvlieg is onlangs een tijdelijke toelating afgegeven voor toepassing in kleinfruit voor het middel Tracer. De werkzame stof is een derivaat van een in de bodem voorkomend natuurlijk afweermiddel. Helaas geldt deze toelating (nog) niet voor de druiventeelt. Vanwege de korte wachttijd zou dit middel nu nog gebruikt kunnen worden.
De onderzoeksinstituten in binnen- en buitenland werken hard om meer klaarheid rond deze bedreiging te krijgen en zoeken intensief naar oplossingen.
Hulp bij herkenning
Op het internet zijn diverse beschrijvingen en filmpjes te vinden die helpen bij het herkennen van de Drosophila suzukii en de door dit fruitvliegje veroorzaakte schade. |
Maatregelen
Preventieve maatregelen
- Houd een goede teelthygiëne aan: Verwijder al het verdord of rottend fruit. Laat geen enkele vrucht op de grond liggen! Dit kun je onder andere bereiken door de grond af te dekken met landbouwplastic.
Hoe kun je dit fruitafval vernietigen?- ofwel verbranden,
- ofwel in een luchtdichte en afgesloten doorzichtige plastic zak opsluiten en in de volle zon plaatsen (vernietiging door de warmte),
- ofwel begraven, maar dan op een minimale diepte van 50 cm (want de volwassen vliegjes brengen de winter ondiep in de grond door).
- Vooral niet composteren
- Houd een goede hygiëne in de omringende teelten aan:
- Verwijder het fruitafval van de omringende teelten, zelfs als die niet gevoelig zijn.
- Het schoonmaken en desinfecteren van de serres is onontbeerlijk.
- Insect-proof netten kunnen een infestatie beperken als ze zeer vroeg geïnstalleerd worden (6X6 voor 1 cm).
- Verhoog de oogstfrequentie.
Overgenomen van: fruitpluktuin.nl
Bestrijding
In het najaar zoeken de fruitvliegjes suikers die ze opslaan om de winter door te komen. De vrouwtjes gaan bevrucht de winter in. Sperma wordt opgeslagen dat ze het volgend jaar kunnen gebruiken als er weer waardeplanten zijn waar ze hun eitjes kunnen afzetten. Elk vrouwtje dat nu wordt gevangen scheelt al ruim 300 eitjes in het volgend voorjaar. Op het internet zijn diverse beschrijvingen en filmpjes te vinden die helpen bij het maken van vallen specifiek voor fruitvliegjes. Bij het maken van een val is de samenstelling van de lok-vloeistof vooral van belang. Mogelijke recepten:
Het is aan te bevelen om een druppel wasmiddel toe te voegen. Dit wasmiddel verlaagt de oppervlaktespanning waardoor de fruitvlieg bij aanraking van de lokvloeistof sneller zal verdrinken. Aanwijzingen voor een eenvoudige zelfbouwval (bron: fruitpluktuin.nl):
|
|
Presentaties informatiedag van 10 januari 2015:
- "Drosophila suzukii. Probleem neemt toe, kennis schiet nog steeds te kort!",
door Wilma Windhorst, Biocontrole (10-01-2015) - "Drosophila Suzukii. Suzuki Fruitvlieg: Werkplan 2015 voor Wijnbouw",
door Wine Institute for Northern Europe (WINE) Stan Beurskens – Simon Crone (10 januari 2015)
Presentaties informatiedag van 23 maart 2015:
- "Drosophila Suzukii. Suzuki Fruitvlieg: Werkplan 2015 voor Wijnbouw (final)",
door Wine Institute for Northern Europe (WINE) Stan Beurskens – Simon Crone (25 maart 2015) - "Vlieszakjes" (nb. dit artikel bevat nuttige berekeningen voor de professional en serieuze hobbyist. Maar merk op dat de berekeningen niet zijn gebaseerd op de aanbieding van vlieszakjes via de WBLL)
De Vereniging Nederlandse Wijn Producenten (VNWP) onderhoudt een eigen forum met informatie m.b.t. de Suzuki-fruitvlieg.
Dit forum is via de volgende link te bereiken: Suzuki Fruitvlieg in de Wijnbouw.
We houden u op de hoogte.
Auteur: Dies Martens, 25 september 2013 / Bart van Hest, 5 juni 2016