Klimaat en de Druivelaar

Home » Kenniscentrum » Druiventeelt » Klimaat » Klimaat en de Druivelaar

Klimaat en de Druivelaar

Klimaat data is erg belangrijk voor de keuze van de druiverassen van een wijngaard. Elke variateit heeft een minimum hoeveelheid warmte en water nodig om tot rijpheid te komen.

Ook heeft onderzoek heeft uitgewezen dat de groei van de druivelaar begint bij 10 oC de groei neemt toe to zo’n 25 oC, hierboven stagneert zijn ontwikkeling. Droogte kan van negatieve invloed zijn. De planten hebben voldoende vocht nodig om te groeien.

Schema van de groei volgens ref 4. Tot 19 oC neemt de groei linear toe. Hierboven blijft de groeisnelheid constant. Bij droogte zal de de groei stagneren.

Een laat rijpend ras die in een koel klimaat wordt geplant, zal zijn volledige rijpheid niet bereiken. Hier kan geen kwaliteits wijn worden gemaakt. Aan de andere kant als een vroeg rijpend ras in een te warm klimaat wordt geplant, kan door een te snelle rijping de aromatische uitdrukking en de finesse verminderen.
Wij hopen meer data door en voor onze leden te verkrijgen door de registratie van hun waarnemingen.

Deze informatie kan onder meer gebruikt worden voor:

  • De keuze van een perceel
  • De keuze van de druiverassen
  • De keuze van de afscherming tegen de wind en regen
  • De begroeiing van de ondergrond
  • De keuze van beheer van de druiven

 

Klimaat Index

Vele wetenschappelijk onderzoekers zijn al bezig geweest om de warmte, die nodig is voor de rijping in een getal te vatten. De meeste hanteren als basis de minimale dag temperatuur en de maximale dag temperatuur en sommereen deze dagelijkse berekende temperatuur voor een bepaalde periode. In de onderstaande tabel worden er enkele methoden genoemd.

Tabel  van Klimaat Indecis

Symbool Naam Registratie Periode Temperatuur [ oC] Formule
    Begin Eind Ts Tt  
             
GDD Growing Degree Days 1 april 31 october var geen Som <Tm – Ts>
WI Winkler Index 1 april 31 october 10 geen Som <Tm – Ts>
VE Vegetatie eenheid idem       k* Som <Tm – Ts>
GI Gladstones Index 1 april 31 october 10 19 k* Som min (9; <Tm – Ts> )
HI Huglin Index 1 april 30 sept. 10 geen k* Som < (Tgem+Tmax)/2 – Ts>)
  Nog andere Indecis          
ET Daily temperture excursion 1 june 31 october geen geen Som per dag van ( Tmax – Tmin )
FI Fregoni Index = organoleptic quality          
  Vegetation Index          
  Normalized Difference Vegetation Index          
  Branas Index          
             

De gebruikte afkortingen in de tabel zijn:

Afkorting Betekenis
Tmin Minimale dagtemperatuur oC
Tmax Maximale dagtemperatuur oC
Tm (Tmin+Tmax)/2
Tgem Gemiddelde dag temperatuur
Ts Temperatuur waar beneden de druivelaar niet meer groeit oC
Tt Temperatuur waar boven voor de druivelaar de groei snelheid niet meer toeneemt oC
k Geografische correctie
<Tgem-Ts> als (Tgem-Ts) > 0 ? (Tgem-Ts) anders 0

 

 

Korte omschrijving van de indecis

Hier onder volgt een korte omschrijving van de meest gebruikte indecis. Meer info kan worden verkregen bij de referenties.

GGD
Growing Degree Days [ref 1]
Algemene groei index van een plant. Sommatie per dag van de temperatuur, waarbij de minimum groei temperatuur kan worden ingesteld. Ref 1 geeft van een aantal planten de minimum groei temperatuur.

WI
Winkler Index [ref 2]
De indices is zoals de GGD echter de temperatuur, waarbij de minimum groei temperatuur voor de druivelaar is 10 oC. Let op waarden in ref 2 zijn in graden Fahrenheid ( delen door 1.8 voor graden Celcius).

Ve
Vegetatie eenheid [ref 3]
De indices is zoals de WI. Echter met een correctie voor de geografische breedte.

GI
Gladstones Index [ref 4]
Als de WI echter boven de 19 oC temperatuur neemt de groei van de druivelaar niet meer toe, zodat een maximum van 9 voor Tm wordt aangehouden. Ref 4 geeft een aantal correctie factoren voor een lokale wijngaard.

HI
Huglin Index [ref 5]
Deze meting wordt ook wel Heliothermic Index genoemd. De tijd van de meting is echter een maand korter als de voorgaande indices.. De gemiddelde temperatuur en de maximum temperatuur wordt als parameter geregistreerd. De daglengte wordt ook gecorrigeerd door middel van de parameter k. De hogere temperaturen worden hierbij extra meengenomen, dit in tegenstellling met de GI. Deze indices kan dus alleen van een lokale wijngaard goed bepaald worden. De waarden zullen ca 50% hoger zijn dan de WI, Ve en GI.

 

Correcties

Correcties kunnen worden aangebracht:
voor de basis temperatuur waaronder de groei stopt(bij de druivelaar is dit 10 oC)
voor de verhouding daglengte – nachtlengte. (Dit is een correctie op de geografische breedte )
voor de helling van het perceel, etc.

Schema dag lengte
Hoe Noordelijker de ligging van het perceel, hoe langer duurt de dag in de zomer.

Benodigde Ve en GI waarde en correcties

De Ve en GI zijn gebaseerd op de globale temperatuurs metingen van een regio. Deze kunnen gecorrigeerd worden voor de lokale invloed.
De benodigde Ve som voor de rijping van een druiveras is volgens ref 3.

VE som Rode wijn Witte wijn
1050   Madeleine
    Solaris
1100 Portugieser Muller Thurgau
  Dunkelfelder Bacchus
  Rondo Pinot Gris
  Dornfelder Pinot Noir (wit)
  Regent Pinot Meunier (wit)
  St Laurent Phoenix
  Leon Millot Orion
  Boskoop Glory Sirius
  Salome Bianca
1150 Pinot Noir Kerner
  Pinot Meunier Chardonnay
  Gamay Auxxerrois
    Johanniter
1200 Tempranillo Riesling
  Pinotage Cabernet Franc
1250 Merlot Chenin Blanc
  Cabernet Franc  
1300 Cabernet Sauvignon Grenache
  Nebbiolo  

Correctie factor k

Correctie factor k voor de daglengte. Hoe verder het perceel van de Kreeftskeerkring ligt, hoe langer de zon gedurende het groeiseizoen boven de horizon staat. Deze correctie voor de geografische breedte is volgens ref 3+4.

Breedte Gemiddeld juni juli aug sept
25 0.956 0.912 0.920 0.946 0.987
30 0.969 0.938 0.942 0.961 0.991
35 0.983 0.967 0.969 0.979 0.995
40 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000
44 1.016 1.031 1.028 1.019 1.005
48 1.035 1.069 1.062 1.041 1.011
52 1.057 1.113 1.103 1.066 1.018

Andere correctie factoren

Om de globale regio temperatuur te corrigeren kan men de grondsoort en de begroeiing ook meenemen [ref 4].

Omschrijving Temperatuur GI
Gemiddelde helling 0.3  
Steile helling 0.6  
     
Lemige grond -0.2  
Stenige grond 0.2  
Erg steenachtig of kalkrijke 0.4  
     
Dicht bij een meer 0.8  
Dicht bij zee 1.2  
Wind afscherming    
Gemiddeld afgeschermd 0.2  
Goed afgeschermd 0.4  
Open veld -0.4  
Heel erg open -0.8  
     
Hoogte correctie
per 100 m hoogte
-0.6  
     

 

Benodigde HI waarden en correcties

Deze Huglin-Index is zeer geschikt voor een lokale waarnemening van een perceel. De mimimum en maximum dag temperatuur van de wijngaard zelf moet worden geregisteerd. De ligging, bodem etc zijn dan al verwerkt in de gemeten temperatuur. Enkel de daglengte wordt gecorrigeerd.

Benodigde HI waarden

De benodigde HI som voor de rijping van de druif is volgens ref 5.

 

HI som Ras
1500-1600 Müller Thurgau, Blauer Portugieser
1600-1700 Pinot Blanc, Pinot Gris, Aligoté, Gamay Noir, Gewürztraminer
1700-1800 Riesling, Chardonnay, Silvaner, Sauvignon Blanc, Pinot Noir, Grüner Veltliner
1800-1900 Cabernet Franc
1900-2000 Chenin Blanc, Cabernet Sauvignon, Merlot, Semillion, Welsch riesling
2000 2100 Trebbiano
2100 2200 Grenache, Syrah, Cinsaut
2200 2300 Carignan
2300 2400 Aramon
   

Correctie factor k voor de HI

Correctie factor k voor de daglengte.
Breedte Factor
   
40 1.02
50 1.06
   

 

Conclusies

Om de groei van de druivelaar vast te leggen, hanteren de Wijnbouwers der Lage Landen, de gemiddelde dag temperatuur minus 10 oC. De door de KNMI bepaalde gemiddelde dag temperatuur wordt genomen van het vliegveld Gilze-Rijen. Deze waarde behoort dus overeen te komen met de WI waarde in oC en de Ve waarde met de geografische correctie voor Gilze-Rijen. Als afkorting hanteren we de WBLL Index dit staat voor de Brabantse WijnBouwers Index.
De wijnbrouwers die van hun eigen wijngaard te temperatuur bij houden, kunnen ook de HI bepalen en deze vergelijken met de WBLL Index.
De WBLL Index zal worden bepaald van de gemiddelde geregistreerde datum van de ontwikkelings stadiums 61 de bloei, van 81 begin van de rijping, en van 89 de oogst.

Maand gemiddelde

Gemiddelde WBLL Index voor 4 gebieden in Nederland voor de periode 2010-2012 zijn.

Maand Schiphol De Bilt Gilze-Rijen Maastricht
april 46 47 52 56
mei 101 107 113 123
juni 172 175 186 195
juli 234 238 243 248
aug 230 229 237 245
sept 143 135 138 140
okt 60 58 60 62
         
som 986 988 1028 1068

Effect lokale temperatuurs verandering

Een lokale temperatuurs verhoging geeft een toename van de WBLL Index.

Temperatuur
verhoging oC
Toename WBLL Index
0.5 88
1.0 179
1.5 272
2.0 368

Gemiddeld zal het klimaat van Maastricht zonder speciale aanpassingen goed zijn om de druiven tot 1100 WBLL Index te laten rijpen. Voor de gebieden meer naar het Noorden zal wat kleine aanpassingen nodig zijn voor deze druiven. Wanneer een druiven met een hogere waarde geteeld gaan worden, zal meer aanpassingen nodig zijn. Meer info hopen we te verkrijgen door de eigen waarnemingen.

 

Voorbeeld van de lokale waarde van een perceel

Het perceel is gemiddeld afgeschermd en is aan een meer gelegen.
Index WBLL index is 1028 (Gilze)
Ve correctie gemiddeld afgeschermd +0.2, Ve correctie dicht bij een meer +0.8,
gecorrigeerde temperatuurs verhoging +0.2+0.8 = 1.0 oC. De toename van de WBLL index  is 179
Perceel index is 1028+179 = 1207
Zo volgens de tabel kunnen de rassen tot Pinot Noir en Johanniter gemiddeld rijp worden op dit perceel.

 

 

Referencies

  1. Wikipedia: Growing-degree_day
  2. Wikipedia: Winkler_scale
  3. Cursus wijnmaken voor gevorderden FAWBG uitgave maart 2007
  4. Viticulture en Enviremont, dr John Gladstones
  5. Wikipedia: Huglin-Index
  6. KNMI: klimatologie maand_en_seizoensoverzichten
  7.  

     
    auteur: Wim van Velzen
    datum: 19/9/2013
     

 

Item toegevoegd aan winkelwagen.
0 items - 0,00